[Chapter 7]

Hólmkell hét maðr. Hann bjó á Fossi á Snæfellsnesi við Hólmkelsá. Hann átti Þorbjǫrgu Einarsdóttur frá Laugarbrekku ok með henni tvá sonu þá er hér verða til sǫgunnar at koma. Hét annarr Jǫkull, en annarr Einarr. Hann var at Ingjaldshóli, en Hǫskuldr at Hǫskuldsstǫðum, Áni ok Geiti at Geitalœk. Þorgrímr prúði keypti land *af Ingjaldi ok bjó at Ingjaldshóli, en Ingjaldr fór búferlum annarstaðar, ok kemr hann ekki við þessa sǫgu. Þorgrímr gerðisk brátt hǫfðíngi mikill ok inn mesti vizkumaðr. Þeir gerðusk vinir miklir Þorgrímr ok Hólmkell á Fossi. Þat er sagt at Þorgrímr gerði brullaup til Ólafar, ok inn fyrsta vetr er þau bjuggu at Ingjaldshóli, fœddi Ólǫf sveinbarn. Sá sveinn var vatni ausinn ok nefndr Trausti. Vetri síðar fœddi hon annan svein. Sá var vatni ausinn ok kallaðr Víglundr. Hann var snemmendis bæði vitr ok vænn. Á því sama ári fœddi Þorbjǫrg á Fossi dóttur eina ok var nefnd Ketilríðr. Þau váru jafngǫmul Víglundr ok hon, en Trausti vetrinum ellri. Þau vaxa upp í bygðarlaginu, ok þat var allra manna mál at hvárki kona né karl fœddisk fegri upp ok at ǫllu prýðiligri þar í sveitum en Víglundr ok Ketilríðr. Hólmkell unni mikit Ketilríði, svá hann mátti ekki á móti henni láta ok ekki mein vita, en Þorbjǫrg mun minna. Þá Víglundr var tíu vetra en Trausti ellifu, þá váru ǫngvir menn fulltíða þar í sveitum svá sterkir, ok var Víglundr þeira sterkari. Þar eptir fara aðrar þeira íþróttir, enda sparði Þorgrímr ekki at kenna honum allra handa hannyrðir. Vildi Þorbjǫrg at Fossi ekki kenna dóttur sinni. Þat þótti Hólmkeli illa. Tók hann þat ráð at hann reið með dóttur sína til Ingjaldshóls. Fagnaði Þorgrímr honum vel, því vinátta mikil var með þeim bœndunum. Leitaði Hólmkell þangat fóstrs dóttur sinni til Ólafar at hon kenndi henni hannyrðir, því Ólǫf var bezt kvenna á Íslandi. Ólǫf tók feginshendi við henni ok lagði við hana ástfóstr. Þá atti Ólǫf unga dóttur er Helga hét. Hon var tveim vetrum yngri en Ketilríðr, ok lǫgðu þau gleði ok gaman til samans þessir ungu menn, en at hvárri gleði sem þá var, þá hlotnaðisk svá til at þau váru sér Víglundr ok Ketilríðr, en þau systkin sér Helga ok Trausti. Festi hvárt mikla ást við annat Víglundr ok Ketilríðr. Tǫluðu þat ok margir menn at þeim þœtti jafnræði fyrir flestra hluta sakir. Þat var ok jafnan hvar sem þau váru á hvárri gleði at hvárki gáði annars en horfa upp á annat. Talaði Víglundr þat einn tíma at hann vildi at þau bindi sína ást hvárt við annat, en Ketilríðr gaf sér fátt um þat. "Eru þar margir hlutir í móti," segir hon, "þat fyrst at þér megi þetta ekki í hug vera þá þú ert fulltíða; verði þér lǫngum hverflyndu karlmenninir um slíka hluti. Þat er ok þat annat at mér stendr ekki vel þat at gera at fylgja ekki ráðum fǫður míns. Þat þriðja at ek mun mín ekki sjálfráð, ok veit ek þar gengr mest fyrir móður mín, því at hon hefir lítla ást á mér. En ǫngvan veit ek þann er ek vilda heldr eiga en þik ef ek réða. En hitt segir mér hugr at þar munu stórir meinbugir á liggja hversu sem at lyktum gengr." Opt kom Víglundr at máli við Ketilríði, en hon svarar jafnan inu sama. Þó segja menn svá muni hafa farit at þau muni eiðum bundit hafa sitt eiginorð. Nú er þar til at taka er þeir brœðr Jǫkull ok Einarr gerðusk óspakir mjǫk í heraðinu; gengu þeir í fótspor móður sinnar um slíka hluti. Hólmkeli var þat mjǫk leitt en gat þó ekki at gert. Verða þeir mjǫk óvinsælir sakir síns framferðis. Þeir brœðr áttu einn hest gráðan, brúnan at lit; hann var mjǫk ólmr ok illr viðskiptis. Hverjum hesti renndi hann sem við hann var átt; hann hafði vígtennr svá stórar at þær váru ǫngum hesti til líka. Víglundr átti ok gráðan hest góðan, fífilbleikan at lit, allra hesta beztr ok fegrstr; hann hafði mikil mæti á hestinum. Þorgrímr prúði átti yxn tvau ok váru brandkrossótt at lit; beinalitr var á hornum þeira. Honum þóttu uxarnir góðir. Þat var einn tíma at Einarr kom at máli við móður sína. "Illa þykkir mér at Þorgrímr hefir svá mikil metorð í heraðinu. Ætla ek bezt at freista við Ólǫfu konu hans ef ek komumsk á muni við hana, ok mundi þá annathvárt at minnkuðu metorð hans eða hann mundi leitask við at hefna, ok er óvist at hann verði hæri í hlut en vér." Hon kvað vel mælt. Ok einnhvern tíma er Þorgrímr var heiman riðinn at erindum sínum, reið Einarr til Ingjaldshóls ok Jǫkull. Ólǫf hafði um þat beðit eina vinnukonu sína at hvern morgin er húskarlar fœri til verks, skyldi hon læsa aptr karldyrum, ok svá hafði hon gert þenna morgin. Koma þeir brœðr at bœnum, ok verðr heimakonan vǫr við; gengr hon þá til svefnhúss Ólafar ok segir henni at þeir Fossverjar væri komnir. Stendr hon þá upp ok klæðir sik ok gengr til saumstofu einnar ok setr þar niðr á miðjan pall griðkonu sína ok leggr yfir hana mǫttul sinn ok mælti: "Bregðzk þú eigi ókunnig, þó Einarr ætli þik mik; en ek mun svá gera tíl at þú fáir ǫngva blygð af honum." Aðra heimakonu sendi hon til dyra, því ekki var karla heima. Einarr spurði hvar Ólǫf væri. Hon kvað hana í svefnstofu sinni. Einarr víkr þangat ok þeir brœðr báðir. En er þeir kómu í stofu, sá þeir at húsfreyja sat á palli. Settisk Einarr niðr hjá henni ok talar við hana. Í því kom inn einn maðr bláklæddr í stofuna ok helt á brugðnu saxi allbitrligu. Maðrinn var mjǫk reiðugligr en ekki fótstór vexti. Þeir spurðu hann at heiti, en hann kvaðzk heita Óttarr. Ekki þekktu þeir þenna mann. Stóð þeim af honum ótti nǫkkurr. Hann tók til orða: "Út er at ganga ok fagna Þorgrími bónda, því hann ríðr nú at garði." Þeir spretta upp við þetta ok ganga út ok sjá hvar Þorgrímr bóndi ríðr með mikinn flokk manna. Þeir stukku þegar á bak ok hleypa brott ok heim. En þat var raunar búsmali rekinn heim, en inn bláklæddi maðr var Ólǫf sjálf. En er Fossverjar spurðu þetta, þóttusk þeir fengit hafa mikla sneypu. Vex nú af þessu fullr óþokki þeira á millum. En er Þorgrímr kom heim, sagði húsfreyja allt hversu farit hafði. Þorgrímr mælti þá: "Ekki skal hér sakir á gefa vegna Holmkels vinar míns, með því Einarr kom ekki sínum vilja fram."